زیر پوست بازار انرژی قاره سبز چه می‌گذرد

جنگ روسیه و اوکراین سبب شده تا اروپا در یک چالش عمیق انرژی فرو برود و بار دیگر گزینه توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای روی میز مسئولان قاره سبز قرار بگیرد.

به گزارش ایران اکونومیست، در سواحل بادگیر فلامنویل، شهری صنعتی در شمال غربی فرانسه، رو به آب‌های متلاطم کانال مانش، گنبد بتنی سر به فلک کشیده‌ای است که یکی از بزرگترین و قوی‌ترین راکتورهای هسته‌ای جهان با 1600 مگاوات ظرفیت را در خود جای داده است، اما اینکه چه زمانی این غول عظیم‌الجثه شروع به تولید برق و تحویل آن به شبکه برق فرانسه خواهد کرد، مشخص نشده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ساخت‌ این نیروگاه اتمی یک دهه کامل از برنامه زمان‌بندی پیش‌بینی شده عقب است و مبلغی حدود 12 میلیارد یورو، بیش از بودجه اولیه هزینه شده و همچنان تا آغاز بهره‌برداری زمان زیادی باقی‌مانده است. فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده برای شروع عملیات بهره برداری در سال جاری بار دیگر به تعویق افتاده و به سال 2024 موکول شده و از سوی دیگر، مشکلات موجود تنها منحصر به این نیروگاه (Flamanville-3) نیست؛ برای مثال، جدیدترین نیروگاه هسته‌ای فنلاند که ماه سوم سال 2022 شروع به کار کرد نیز قرار بود 10 سال پیش تکمیل شود.

بر این اساس، در حالی که جنگ در اوکراین، اروپا را وادار کرده به هر نحوی وابستگی خود را به گاز طبیعی و نفت روسیه قطع کند، توجه به انرژی هسته‌ای در حال افزایش است و تا حدودی نویدبخش تأمین انرژی قابل اعتماد در قاره اروپا است.

طرفداران انرژی هسته‌ای در اروپا تاکید دارند، این انرژی پاک، می‌تواند به حل بحران انرژی در اروپا کمک کند و مکمل اصلی برای استفاده از انرژی‌های خورشیدی، بادی و سایر فناوری‌های تجدیدپذیر در دستیابی به اهداف بلندپروازانه تغییرات اقلیمی باشد.

در همین راستا، فاتح بیرول، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید: «تهاجم روسیه سبب شد، ملاحظات امنیت انرژی در اروپا بازتعریف شود.»

وی در این‌باره افزود:« انتظار می‌رود در نتیجه عدم تأمین امنیت انرژی، تمایل به انرژی هسته‌ای در اروپا و سایر مناطق جهان یک گام به جلوتر برود اما احیای مجدد هسته‌ای در واقعیت مملو از مشکلات بسیاری است.»

به گزارش فارس، تلاش برای یافتن جایگزین‌های مطمئن برای منابع انرژی روسیه، شکاف سیاسی بین کشورهای اروپا را در موضوع انرژی هسته‌ای تشدید کرده است، زیرا تعدادی از کشورهای دارای نیروگاه‌های هسته‌ای به رهبری فرانسه، بزرگ‌ترین تولیدکننده برق اتمی اروپا، برای افزایش ظرفیت این نوع نیروگاه‌ها تلاش می‌کنند در حالی که آلمان و سایر کشورهای هم‌فکر با آن مخالف هستند.

بر اساس آمار، یک چهارم کل برق مصرفی اتحادیه اروپا از نیروگاه‌های هسته‌ای تولید می‌شود. دوازده کشور از انواع قدیمی که عمده آنها در دهه 1980 ساخته شده‌اند، استفاده می‌کنند. در این رابطه، فرانسه با 56 راکتور در حال بهره‌برداری بیش از نیمی از کل راکتورهای این قاره را در اختیار دارد.

*دور شدن اروپا از سوخت‌های فسیلی

بیش از یک دهه گذشته، اتحادیه اروپا انتقال به اشکال سبزتر انرژی را آغاز کرد، اما ملاحظات اقتصادی و ژئوپلیتیکی تلاش‌های در دست انجام را پیچیده می‌کند. ژوئیه سال گذشته که اروپا از طرحی برای دور شدن از سوخت‌های فسیلی طی 9 سال آینده رونمایی کرد، لحظه مهمی بود. زیرا اطلاق سرمایه‌گذاری‌های پایدار به نیروگاه‌های هسته‌ای و گاز طبیعی سبب شد، بسیاری از آن انتقاد کرده و آن را اقدامی ضد اهداف سبز عنوان کنند.

در این راستا، عملیات نظامی روسیه در اوکراین باعث افزایش قیمت انرژی و تغییر سیاست‌های اروپا به سمت منابع سبزتر شده است. بر اساس آخرین آمار، 13 راکتور هسته‌ای نسل جدید که در فرانسه با طراحی متفاوت از راکتور فلامنویل برنامه‌ریزی شده‌اند، دست­کم تا سال 2035 آماده نمی‌شوند.

بر این اساس، به نظر می‌رسد برای ایجاد تغییر در بحران فعلی انرژی بسیار دیر باشد. ازطرفی، بریتانیا به­ تازگی جاه‌طلبی‌های خود را برای احداث هشت نیروگاه هسته‌ای جدید اعلام کرده است؛ اما واقعیت بسیار نگران‌کننده‌تر است، زیرا، انتظار می‌رود که پنج راکتور از شش راکتور در حال بهره‌برداری بریتانیا طی یک دهه آتی به دلیل قدیمی شدن متوقف و از مدار تولید خارج شوند.

در حالی که تنها یک نیروگاه هسته‌ای جدید، با رهبری فرانسه با تأخیر و هزینه 20 میلیارد پوندی در هینکلی پوینت در جنوب غربی انگلستان، در دست ساخت است. طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته فاز نخست آن در سال 2026 وارد مدار تولید خواهد شد سایر طرح‌های نیروگاهی در حال اجرا در اروپای شرقی، دور از انتظار است که پیش از سال 2030 به بهره‌برداری برسند.

جاناتان استرن، پژوهشگر ارشد مؤسسه مستقل مطالعات انرژی آکسفورد، می­‌گوید:« احداث نیروگاه‌های اتمی بسیار زمان­بر است، زیرا تکمیل این پروژه‌ها دست‌کم به 10 سال زمان نیاز دارد»

این پژوهشگر تاکید می‌کند: «مشکل بزرگ، خروج گاز روسیه است و این مشکل اکنون وجود دارد، نه در دهه آتی، زمانی که شاید ما نسل دیگری از راکتورهای هسته‌ای را ساخته باشیم.»

در آن‌سو، طرفداران توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای می‌گویند؛ اگر اراده سیاسی وجود داشته باشد، انرژی هسته‌ای می‌تواند یک راه‌حل باشد.

*خط قرمز اروپا روی سیاست‌ها سبز

بر این مبنا، دولت بلژیک، در توافق با حزب سبز این کشور، تصمیم خود برای حذف تدریجی انرژی هسته‌ای تا سال 2025 را لغو کرد چرا که با تشدید حمله روسیه به اوکراین در ماه گذشته، دوباره عمر فعالیت دو راکتور را برای یک دهه تمدید کرد. انرژی حاصل به بلژیک کمک می‌کند تا از اتکا به گاز روسیه اجتناب کند، زیرا این کشور از منابع انرژی تجدیدپذیر از جمله توربین­های بادی و پنل‌های خورشیدی برای دستیابی به اهداف آب و هوایی اروپا تا سال 2035 نیز بهره خواهد برد. وزیر انرژی بلژیک، در توضیح چرخش خط مشی دولت گفته است: «تهاجم به اوکراین زندگی را تغییر داد، ما می‌خواهیم واردات را از روسیه کاهش دهیم.»

به گزارش فارس، در آلمان که بیش از هر کشور اروپایی دیگر به گاز و زغال سنگ روسیه وابسته است، به نظر می­‌رسد، سیاست قبلی عدم استفاده از انرژی هسته‌ای حتی برای رفع بحران انرژی حال حاضر همچنان ادامه دارد. آلمان طبق برنامه‌ریزی قبلی قرار است سه نیروگاه هسته‌ای آخر خود را تا پایان سال جاری تعطیل کند،

این آخرین اقدام از برنامه‌ای است که قانون‌گذاران آن کشور پس از حادثه هسته‌ای فوکوشیما-ژاپن در آگوست سال 2011 تصویب کردند تا تمام راکتورهای هسته‌ای این کشور تا پایان سال 2022 از مدار تولید خارج شوند (هشت واحد بلافاصله بعد از این قانون تعطیل شدند و چهار واحد نیز در پایان دسامبر 2021 برای همیشه تعطیل شدند. سه واحد آخر این کشور هم قرار است در پایان سال جاری (2022) بسته شوند).

دو شرکت از بزرگترین شرکت‌های انرژی آلمان اعلام کردند که آماده به تعویق انداختن تعطیلی نیروگاه‌ها برای کمک به کاهش وابستگی کشور به روسیه هستند؛ اما حزب سبز که بخشی از ائتلاف حاکم بر برلین است، ادامه فعالیت آنها را رد کرد.

اولاف شولتز، صدراعظم آلمان به پارلمان گفته بود:« به دلایلی که فکر می‌کنم بسیار خوب و درست است، تصمیم گرفتیم که آنها (نیروگاه‌های هسته‌ای) را تعطیل کنیم اما با بحرانی شدن وضعیت انرژی در اروپا، هفته گذشته صدراعظم آلمان، اظهار کرد، فعال نگهداشتن آخرین راکتورهای هسته‌ای در حال کار این کشور فراتر از قانون 2011، ممکن است برای اطمینان از تأمین برق مورد نیاز، معنی و توجیه مناسبی داشته باشد.»

*عقب‌نشینی مردم آلمان از خاموش شدن نیروگاه‌های اتمی این کشور

بر اساس به‎روزترین آمار، انتشار نتایج دو نظرسنجی انجام شده از مردم آلمان در خصوص تداوم فعالیت راکتورهای هسته‌ای موجود آن کشور، از تصمیم این کشور پرده‌برداری کرد. بر این اساس نتایج نشان‌دهنده تغییر نظر مردم و حمایت گسترده از تداوم فعالیت راکتورهای هسته‌ای، با توجه به شرایط حاکم بر انرژی آن کشور است.

نتایج این دو نظرسنجی نشان می‌دهد که اکثریت مردم آلمان موافق ادامه فعالیت سه راکتور هسته‌ای باقی مانده این کشور پس از پایان سال جاری هستند. پشتیبانی قابل توجهی برای فعال نگه داشتن این واحدها تا پنج سال دیگر و حتی ساخت راکتورهای جدید به منظور تأمین امنیت انرژی مشاهده می‌شود.

در این راستا، نظرسنجی انجام­ شده از مردم آلمان، توسط ARD-DeutschlandTrend نشان داد که تنها 15 درصد از افرادی که مورد پرسش قرار گرفتند موافق تعطیلی راکتورهای باقی‌مانده در پایان سال جاری (همانطور که در سیاست حذف انرژی هسته‌ای آلمان برنامه‌ریزی شده بود) هستند. 41 درصد از شرکت­کنندگان در نظرسنجی گفتند که از تمدید چند ماهه عملیات واحدها حمایت می‌کنند، در حالی که 41 درصد دیگر بر این نظر بودند که کشور باید در بلندمدت به استفاده از انرژی هسته‌ای ادامه دهد. بر اساس این نظرسنجی، حتی در میان حامیان حزب سبز، که اساساً مخالف انرژی هسته‌ای هستند، تنها 31 درصد موافق پایبندی به سیاست قبلی بودند. در مقابل دو برابر یعنی حدود 61 درصد از حامیان سبز، طرفدار تمدید فعالیت راکتورها برای مدت چند ماه بوده و 7 درصد نیز از استفاده بلندمدت از نیروگاه‌های هسته‌ای حمایت می‌کنند.

در این نظرسنجی 1313 نفر به پرسش­های تلفنی و برخط که در تاریخ 1 الی 3 آگوست سال جاری برگزار شد، پاسخ دادند. اکثر پاسخ دهندگان از سیاست دولت فدرال مبنی بر مستقل کردن آلمان از واردات انرژی از روسیه حمایت کردند، به طوری که 71 درصد از افراد شرکت­کننده در نظرسنجی این هدف را صحیح و فقط 24 درصد آن را اشتباه دانستند.

نظرسنجی نشان داد که با توجه به وضعیت فعلی انرژی، 81 درصد از کسانی که مورد سؤال قرار گرفتند معتقد بودند توسعه سریعتر انرژی بادی درست است، 61 درصد از افزایش استفاده از نیروگاه‌های زغال سنگ استقبال کردند.

در نظرسنجی دیگر که توسط مؤسسه نظرسنجی آنلاین Civey به نمایندگی از اشپیگل انجام شده، 78 درصد از پاسخ دهندگان از ادامه فعالیت سه راکتور در حال کار آلمان تا تابستان 2023 حمایت کردند. این نظرسنجی که در آن حدود 5000 نفر به صورت برخط از 2 تا 3 آگوست 2022 مورد سؤال قرار گرفتند، توافق گسترده‌ای مبنی بر باقی ماندن راکتورهای در حال فعالیت برای مدت طولانی‌تری نیز نشان داد، به طوری که 67 درصد از افراد سؤال شونده موافق بهره‌برداری از راکتورها برای پنج سال دیگر بودند. در پاسخ به این پرسش که آیا آلمان باید نیروگاه‌های هسته‌ای جدید بسازد، 41 درصد از پاسخ‌دهندگان، موافق و 52 درصد مخالف بودند.

لازم به ذکر است، پس از حادثه نیروگاه فوکوشیما دایچی در ژاپن در مارس 2011، دولت آنگلا مرکل، صدراعظم وقت، تصمیم گرفت تا پایان سال 2022 به تدریج استفاده از انرژی هسته‌ای را متوقف کند. پیش از این سیاست، آلمان حدود یک چهارم برق خود را از انرژی هسته‌ای تأمین می‌کرد.

حتی در کشورهایی که انرژی هسته‌ای را گزینه‌ای ارزشمند می‌دانند، انبوهی از موانع بر سر راه هستند. مارک هیبز، کارشناس هسته‌ای در بنیاد کارنگی، می‌گوید: «این دستیابی به انرژی یک شبه اتفاق نمی‌افتد.»

*برنامه پرهزینه فرانسه برای توسعه نیروگاه اتمی

به گزارش فارس، برنامه‌های رئیس‌جمهور فرانسه برای رنسانس انرژی هسته‌ای در این کشور، موجی از راکتورهای اتمی بزرگ و کوچک نسل جدید با قیمت اولیه تخمینی 50 میلیارد یورو را پیش‌بینی کرده است. این درحالی است که برنامه ماکرون، هزینه‌ای بسیار زیادی نیاز دارد و  دیگر کشورهای اروپایی نمی‌توانند یا نخواهند توانست تأمین آن را بر عهده بگیرند. ماکرون اذعان دارد که ساخت این نیروگاه‌ها سریع نخواهد بود، زیرا علاوه بر دلایل متعدد، این توسعه نیازمند آموزش نسل جدیدی از مهندسان انرژی هسته‌ای است.

آقای استرن از مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد می‌گوید: «بیشتر دولت‌ها تنها فشار می‌آورند، در حالی که حتی اگر شروع به ساختن نیروگاه‌های اتمی کنند، زمان زیادی طول می‌کشد. همه فناوری‌های دیگر حوزه انرژی به سرعت در حال پیشرفت هستند و همه آنها ارزان‌تر می‌شوند، در حالی که هسته‌ای پیشرفت نمی‌کند و گران‌تر نیز می‌شود». به‌گفته سوفی کوربو از مرکز سیاست جهانی انرژی در دانشگاه کلمبیا، بسیاری از راکتورهای فرسوده فرانسه که برای ایجاد استقلال انرژی پس از بحران نفتی دهه 1970 ساخته شدند، برای بازرسی‌های ایمنی متوقف می‌شوند و این کار را برای انرژی هسته‌ای فرانسه دشوار می‌کند تا بتواند به کاهش فشار واردات انرژی از روسیه کمک کند

این پژوهشگر بیان کرد: «تولید هسته‌ای در سال­جاری در فرانسه کاهش خواهد یافت مگر اینکه راه‌حل جادویی پیدا شود؛ اما هیچ راه‌حل جادویی وجود ندارد».

*برنامه اروپا برای توسعه صنعت برق هسته‌ای

در همین رابطه، سعیدفتوره‌چیان، پژوهشگر حوزه انرژی در گفت‌وگو لا فارس گفت: «به­تازگی یک سری اطلاعیه­‌های خوش‌بینانه نیز از طرف برخی کشورها منتشر شده است. برای نمونه، بریتانیا در ماه گذشته اعلام کرده که تصمیم به افزایش ظرفیت هسته‌ای خود دارد. هلند علاوه بر یک راکتورهسته‌ای، قصد دارد دو راکتور دیگر نیز احداث کرده و ظرفیت انرژی خورشیدی، بادی و زمین گرمایی را افزایش دهد.»

این پژوهشگر در تشریح وضعیت اتفاق افتاده در اروپا گفت:« در اروپای شرقی، تعدادی از کشورها با همکاری روسیه در حال برنامه‌ریزی برای ساخت راکتورهای هسته‌ای جدید هستند، اقدامی که در صورت تداوم عملیات نظامی روسیه به اوکراین، اجرایی شدن آنها قابل پیش‌بینی نیست.»

*بازاریابی آمریکایی‌ها در اوضاع نابه‌سامان انرژی اروپا

بر این اساس، شرکت NuScale آمریکا که طراحی راکتور جدیدی از نوع SMR (راکتور کوچک مُدولار) را انجام داده و در حال تبلیغ برای فروش آن است، ادعا می‌کند، ساخت این نوع راکتور ارزان‌تر و سریع‌تر خواهد بود. زیرا اجزای اصلی آن در کارخانه مونتاژ خواهند شد. براساس اطلاعات موجود، این شرکت قراردادهای اولیه را با رومانی و لهستان امضا کرده است.

از نظر تام موندی، مدیر ارشد بازرگانی این شرکت، عملیات ویژه نظامی روسیه میل مشتریان به در نظر گرفتن انرژی هسته‌ای به‌عنوان بخشی از ترکیب سبد انرژی آنها را تقویت کرده است. اطلاعات منتشر شده نشان می‌دهد که شرکت برق رومانی، در حال پیگیری احداث یک نیروگاه با راکتور NuScale و نیز دو راکتور کانادایی (از نوع آب سنگین CANDU) برای تکمیل یک جفت راکتور هسته‌ای موجود است که حدود 20 درصد برق آن کشور را تأمین می‌کنند.

با توجه به جزئیات ذکر شده، به نظر کارشناسان حوزه انرژی، بحران اوکراین ضرورت تقویت امنیت تأمین انرژی را به کشورهای اروپایی نشان داده است، طولانی مدت شدن این جنگ می‌تواند به استقلال بیشتر انرژی آنها با توسعه انرژی هسته‌ای در آینده کمک کند.

انتهای پیام/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: نیروگاه های هسته ای راکتورهای هسته ای استفاده از انرژی انرژی هسته ای انرژی هسته ای نیروگاه هسته ای پایان سال جاری هسته ای جدید برنامه ریزی بر این اساس مردم آلمان بر اساس آن کشور یک دهه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۹۵۹۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

صدایی که از ایران شنیده می‌شود/آیا معمای طالبان حل خواهد شد؟ / فاصله خاورمیانه تا توافق

 

به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز سه شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که دیدار رهبر انقلاب و مسئولان و کارگزاران حج و دیدار رئیس اقلیم کردستان با رهبر انقلاب از یک سو و از مذاکره در تهران تا احیای برجام در واشنگتن در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

 

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم: 

آیا معمای طالبان حل خواهد شد؟

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز خود با عنوان آیا معمای طالبان حل خواهد شد؟ نوشت: هفته گذشته در جریان یک انفجار در یکی از مساجد شیعیان استان هرات افغانستان هفت نفر از نمازگزاران که یکی از آن‌ها زن بود به شهادت رسیدند. خبر این جنایت توسط رسانه‌های دولتی و رسمی کشورمان بدون آنکه حساسیتی نسبت به آن نشان داده شود منتشر شد و مسئولان جمهوری اسلامی نیز از کنار آن گذشتند. این روش متاسفانه در زمینه به شهادت رسیدن مردم بی‌گناه افغانستان در دوره جدید سلطه گروه تروریستی-تکفیری طالبان به یک رویه تبدیل شده و به نظر می‌رسد در قالب یک قرارداد نانوشته بنا بر اینست که مسئولان ایرانی در برابر مسلمان‌کشی در افغانستان سکوت کنند. براساس همین قرارداد نانوشته است که به صورت متناوب افراد و جمع‌هائی از مخالفان سلطه طالبان اعم از سنی و شیعه به شکل‌های مختلف توسط عناصری که در ظاهر مشخص نیست چه کسانی هستند جان خود را از دست می‌دهند و این جنایات که روشن است کار طالبان است در میان سکوت مرموز و حساب‌شده به فراموشی سپرده می‌شوند.

درباره این وقایع هولناک، نکات قابل تاملی وجود دارند که لازم است مورد توجه قرار گیرند. تامل مسئولین ارشد نظام جمهوری اسلامی در این نکات می‌تواند مانع وقوع حوادثی شود که آینده کشورمان را تهدید می‌کنند.

یک نکته اینست که تقریباً هر هفته یک حادثه تروریستی در افغانستان رخ می‌دهد که در اثر آن چندین نفر جان خود را از دست می‌دهند. با توجه به اینکه قربانیان این جنایات معمولاً از میان اهالی استان هرات و مناطق هزاره‌جات و شیعیان و همینطور ناراضیان اهل سنت و مخالفین سلطه طالبان هستند، کاملاً روشن است که گروه طالبان درصدد پاکسازی قومی، تصفیه مذهبی و ریشه‌کن ساختن مخالفین خود برآمده و این تصمیم را با قاطعیت اجرا می‌کند. این جنایت، با تمام موازین اسلامی، انسانی و بین‌المللی در تضاد است و سران طالبان باید به خاطر آن محاکمه و مجازات شوند.

نکته دوم اینست که برخلاف ادعای حاکمیت خودخوانده، طالبان با داعش تقسیم کار کرده‌اند و برای اینکه جنایات به نام حاکمیت ثبت نشود و به وجهه بین‌المللی آن لطمه نزند، آن‌ها را به گردن داعش می‌اندازند و داعش نیز آن‌ها را به گردن می‌گیرد. این واقعیت را تمام گروه‌های جهادی افغانستان بار‌ها اعلام کرده‌اند و روشن‌ترین دلیل صحت آن اینست که حکومت خودخوانده طالبان هرگز هیچکس را به عنوان عامل این جنایات معرفی و مجازات نمی‌کنند. رسوائی بزرگ جدیدی که گریبانگیر طالبان شده اینست که امیرخان متقی وزیر خارجه این گروه تروریستی هفته گذشته مدعی شد اصولاً داعش در افغانستان حضور ندارد و در همان حال حکومت خودخوانده طالبان جنایت‌های داخل افغانستان را به گردن داعش می‌اندازد!

نکته سوم اینست که حکومت خودخوانده طالبان ادعا می‌کند افغانستان در امنیت کامل قرار دارد و این ادعا را در بوق و کرنا می‌کند و از امتیازات خود می‌داند، ولی برخلاف این ادعا مرتباً اخبار انفجار و ترور از نقاط مختلف این کشور به گوش می‌رسد. شورای امنیت سازمان ملل نیز در گزارش خود از وضعیت فعلی افغانستان تحت سلطه طالبان اعلام کرد ۲۰ گروه تروریستی در این کشور حضور دارند بطوری که آن را به کانون تروریسم منطقه تبدیل کرده‌اند. تامل‌برانگیزترین واقعیت اینست که گروه طالبان امکانات را برای حضور این گروه‌های تروریستی فراهم ساخته و آن‌ها را برای برنامه‌های آینده خود در منطقه آماده می‌کند.

چهارمین نکته به ایران مربوط است که چند سوال مهم را در خود دارد. یک سوال اینست که اگر وظیفه نظام جمهوری اسلامی اینست که در برابر کشتار مسلمانان ساکت نباشد کمااینکه به این وظیفه اسلامی به درستی در مورد فلسطین و جنایات صهیونیست‌ها عمل می‌کند، چرا در قبال کشتار مردم مسلمان افغانستان چنین احساس مسئولیتی ندارد؟ سوال دیگر اینست که میان گروه تروریستی-تکفیری طالبان که حتی شورای امنیت سازمان ملل نیز افغانستان تحت سلطه آن را یک کانون خطر برای منطقه می‌داند چه فرقی با رژیم صهیونیستی وجود دارد که مسئولین ما معتقد به مدارا با این گروه تروریستی هستند؟ سوال سوم اینکه چرا طالبان، داعش، القاعده و سایر گروه‌های تروریستی تکفیری از ابتدای تاسیسشان تاکنون حتی یک گلوله به سوی رژیم صهیونیستی شلیک نکرده‌اند و چرا با اینکه در وابسته بودن طالبان به صهیونیسم بین‌الملل تردیدی وجود ندارد، جمهوری اسلامی ایران با این گروه نرد عشق می‌بازد؟

و پنجمین نکته اینکه مردم ایران مدتهاست که خطر نفوذ عناصر وابسته به طالبان را در نقاط مختلف ایران احساس می‌کنند. این احساس خطر تاکنون به شکل‌های مختلف از طریق رسانه‌ها و افراد صاحب نظر به مسئولین گوشزد شده و حتی در موارد زیادی ارتکاب جنایت در ایران توسط نفوذی‌های طالبان به اثبات رسیده است، با اینحال معلوم نیست چرا مسئولان حاضر نیستند به طالبان از گل نازک‌تر بگویند و این به یک معما تبدیل شده است. اکنون سوال مهم اینست که بالاخره معمای طالبان چه وقت حل خواهد شد؟

فاصله خاورمیانه تا توافق ‪

جلال خوش‌چهره طی یادداشتی در شماره امروز ابتکار با عنوان فاصله خاورمیانه تا توافق ‪نوشت: تحولات منطقه با نشانه‌های متعارض آن هم هرلحظه و به نوبت، ناظران را دچار آشفتگی تفسیری_ تحلیلی کرده است. برخی رخداد‌ها از جمله استمرار گفتگو‌های آتش‌بس در قاهره با حضور مقام‌های سیاسی _ امنیتی ایالات متحده؛ چراغ سبز حماس و اسرائیل برای انعطاف در مواضع پیشین خود؛ سفر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به ایران؛ انتشار برخی اخبار مربوط به گفتگو‌های تهران _ واشنگتن در نیورک برای کاهش تنش‌های دو طرف؛ ابتکار‌های تازه عمان و ژاپن برای ایجاد بستر گفتگو‌های تازه میان تهران و غرب بر سر اختلافات هسته‌ای و منطقه‌ای و... از یک‌سو نشانه‌های مثبت در حداقل کنترل اوضاع بروز داده است.
از سوی دیگر، اما نشانه‌های مثبت در لحظه دچار تغییر می‌شود. این تغییر نیز مربوط به گزارش‌هایی است که شکست مذاکرات قاهره را با مخالفت حماس و اسرائیل در چگونگی ساختار مفهومی آتس‌بس در غزه؛ خروج اعتراضی حماس از دور گفت‌وگوها؛ حمله ارتش اسرائیل به شرق رفح؛ از سرگیری آتشباری میان حزب‌الله و اسرائیل در جنوب لبنان و در این حال سختی هرگونه توافق تازه میان تهران و آژانس بین‌المللی هسته‌ای؛ همچنین ابهام‌ها درباره نتایج رایزنی‌های دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن را به نمایش می‌گذارد. به راستی اوضاع به کدام سمت در حال حرکت است؟ تشدید بحران؟ توقف در هر آنچه اکنون هست؟ یا قبول قاعده «شدّت قبل از فترّت» که سرانجام تکلیف همه طرف‌ها را درچارچوب نظم جدید روشن می‌کند.
هر سه احتمال بالا را با شواهد موجود نمی‌توان با قطعیت پیش‌بینی کرد؛ وقتی هر ساعت، اوضاع متفاوت از ساعت‌های پیش از آن است. آنچه اکنون قطعی است؛ نبود قطعیت است. آیا در این صورت می‌توان از «بن‌بست» سخن گفت تا وقتی که هنوز «نقطه تعادل» در روند جاری پیدا نشده است؟ این نقطه وقتی دور از دسترس می‌نماید که مطالبات هریک از طرف‌ها براساس بازی «صفر و صد» تنظیم شده است. اسرائیل در ازای قبول آتش بس، تسلیم کامل حماس را در دو سطح نظامی و سیاسی می‌خواهد. حماس با داشتن تنها سرمایه اصلی و گران خود یعنی گروگان‌هایش، ماندگاری در ساختار سیاسی _ نظامی حکومت فلسطینی در هر شکل را به همراه آزادی ده‌ها فلسطینی در بند اسرائیل طلب می‌کند. ایالات متحده در سودای توقف درگیری‌ها به شکل مقطعی در خدمت به حداقل شش هدف اصلی است: ۱_ از انزوا خارج کردن اهمیت جنگ اوکراین و توقف سودبری روسیه از ناآرامی‌های منطقه. ۲_ ایجاد امنیت تضمین شده برای اسرائیل. ۳_ بازگشت امنیت به دریای سرخ و تردد مطمئن کشتی‌های تجاری در این دریا؛ خلیج عدن و باب‌المندب. ۴_ رفع هرگونه اخلال در انتقال انرژی از منطقه خلیج فارس؛ ۵_ نزدیک کردن ریاض به قبول عادی سازی روابطش با تل‌آویو. ۶- استمرار انجماد در تنش جاری تهران و غرب. اما همه آنچه واشنگتن در پی آن است تابع زمانی است که انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در نوامبر آینده تعیین کننده آن خواهد بود. در این صورت رفتار کنونی واشنگتن نزد طرف‌های مقابلش در منطقه، به مثابه رفتار آتش نشانی است که تنها می‌خواهد دامنه آتش را در محل آتش آن‌هم به شکل نیم‌بند کنترل کند. همین مهم سبب می‌شود که حتی مهمترین متحد او یعنی اسرائیل و دیگر دوستانش در منطقه با تردید به ابتکار‌های واشنگتن بنگرند. این تردید حتی دامن اروپائیان را نیز گرفته است. حالا فرانسه و آلمان هم رفته رفته ساز انتقاد را به سیاست‌های واشنگتن کوک کرده‌اند.
وابسته کردن آینده اوضاع به انتخابات نوامبر در ایالات متحده، یعنی قبول هرگونه توافق در حال‌حاضر مانند ساختن خانه روی شن خواهد بود؛ بنابراین هیچ طرفی نمی‌تواند به پایداری توافق‌ها دلبسته شود وقتی مبتکر اصلی (واشنگتن) خود در موقعیت ژلاتینی قرار دارد.
تحولات منطقه هر لحظه تصویری متناقض را نزد ناظران به نمایش می‌گذارد. اگر با قاطعیت گفته نشود که همه چیز در بن بست کامل فرو رفته، اما می‌شود گفت که خاورمیانه تا نقطه توافق فاصله بسیار و دور از دسترس دارد.

صدایی که از ایران شنیده می‌شود

محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی‌اتمی طی یادداشتی در شماره امروز ایران با عنوان صدایی که از ایران شنیده می‌شود نوشت: جمهوری اسلامی ایران در حالی پنجاهمین سالروز تأسیس سازمان انرژی اتمی را جشن می‌گیرد که بخش مهمی از اهداف راهبردی کشور در صنعت هسته‌ای تحقق یافته است. دستیابی به این اهداف که مرهون هدایت‌های داهیانه مقام معظم رهبری مد‌ظله العالی است، در دولت سیزدهم در قالب یک سند جامع و راهبردی تبیین و مصوب شد که ترجمان چشم‌انداز ۲۰ ساله سازمان انرژی اتمی جهت نیل به اهداف مهم صنعت هسته‌ای کشور است. گزاره‌های بنیادین این افق بلندمدت، براساس نیاز به توسعه زیرساخت‌های بنیادین، کسب فناوری‌های برتر در حوزه‌های سلامت، امنیت غذایی، صنعت، محیط‌زیست و انرژی‌های پاک و پایدار است. ازجمله اقداماتی که در قالب این چشم‌انداز ۲۰‌ساله و در جهت تسری مزایا و نتایج پیشرفت فناوری هسته‌ای درزندگی آحاد مردم انجام‌شده باید به برنامه‌ریزی برای افزایش هفت برابری ظرفیت تولید رادیو‌دارو‌ها در کشور اشاره کرد. احداث مرکز جدید تولید رادیو‌دارو در حالی است که هم‌اکنون ۵۰ رادیو‌دارو در گروه‌های مختلف در داخل کشور تولید شده و ۲۱۰ مرکز پزشکی و درمانی و سالانه حدود یک‌میلیون بیمار از خدمات و محصولات سازمان انرژی اتمی بهره می‌برند. در زمینه توسعه و افزایش مراکز پرتودهی و پرتودرمانی نیز در سال‌جاری ۸ مرکز پرتودهی جدید برای اولین‌بار در کشور احداث و فعال می‌شود. تا سال ۱۴۰۰، ۶ دستگاه پت‌اسکن برای خدمات پزشکی در کشور وجود داشت، اما اکنون با تلاش‌های صورت‌گرفته ۱۵ دستگاه به مجموعه دستگاه‌های پت‌اسکن افزوده شده است. بخش دیگری از آنچه در قالب این برنامه در دستور کار قرار گرفته، سرمایه‌گذاری برای دستیابی به ایزوتوپ‌های پایدار است که در حقیقت در مرز دانش قرار دارد و راهگشای توسعه همه‌جانبه در علوم و فنون نوین ارزیابی می‌شود. اکنون ایران یکی از معدود کشور‌هایی است که دانش جداسازی ایزوتوپ‌های پایدار را به شکل بومی توسط دانشمندان جوان خود کسب و اجرایی کرده است. در این مسیر تولید دستگاه «ایرانیوم» به دست متخصصان ایرانی و شکست انحصار تولید این دستگاه راهبردی صنعت هسته‌ای که در سال‌های گذشته فقط در اختیار سه کشور امریکا، انگلیس و آلمان بود از جمله موفقیت‌هایی است که به دست آمد. دانش دستیابی به ایزوتوپ‌های پایدار از حیث اقتصادی و نیز به لحاظ کاربرد آن در حوزه‌های مختلف از جمله در حوزه سلامت حائزاهمیت است. چنانکه یک گرم از یک ایزوتوپ می‌تواند برابر با چندین بشکه نفت ارزش اقتصادی داشته باشد. کما اینکه تولید هگزا فلوراید تلوریوم که شامل زنجیره‌ای برای جداسازی ایزوتوپ پایدار تلوریم ۱۳۰ است در نهایت به تولید ایزوتوپ ید ۱۳۱ منجر می‌شود که در تشخیص و درمان سرطان کاربرد دارد. فراتر از این اهداف، دستیابی به مرز‌های دانش در حوزه کوانتوم در زمره محوری‌ترین اهداف توسعه‌ای چشم‌انداز ۲۰ ساله سازمان انرژی اتمی است. همچنان که کشور‌های دارای فناوری هسته‌ای پیشرفته به سمت دانش استفاده از انرژی همجوشی یا گداخت حرکت می‌کنند و جمهوری اسلامی ایران نیز از این مهم غافل نبوده است. برای قرار گرفتن در فهرست کشور‌های صاحب تکنولوژی گداخت نقشه راه راهبردی در قالب سند چشم‌انداز طراحی شده است. صنایع هسته‌ای ایران و سازمان انرژی اتمی امروز پرچمدار توسعه علمی و فناوری با جهت تجاری‌سازی است. ایجاد صنایع دانش‌بنیان علاوه‌بر ارزش افزوده قابل‌ملاحظه‌ای که در بخش‌های اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌کند و عرصه را برای جذب و به‌کارگیری نخبگان و سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی گسترش می‌دهد با شعار سال یعنی «جهش تولید با مشارکت مردم» تطابق دارد. این شعار خط فرمان توسعه و پیشرفت کشور است تا حضور مردم را بخصوص در حوزه فناوری‌های دانش‌بنیان افزایش دهد، پژوهش را در دانشگاه‌ها تقویت کند و از این طریق علاوه‌بر توسعه منابع انسانی، به توسعه تحقیقات و پیشرفت فناوری از طریق تحقیقات شتاب ببخشد. همچنین برمبنای سند ۲۰ ساله، گام‌های مؤثری در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در جهت دستیابی به ۲۰ درصد سبد برق کشور از انرژی هسته‌ای در قالب طراحی و اجرای ابرپروژه ساخت نیروگاه‌های اتمی ۲ و ۳ در استان‌های بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سواحل مکران و شمال کشور برداشته شده است.

این اقدامات که دامنه گسترده‌ای از نیاز‌های کشور را در خود جای داده و دستاورد‌های آن در بخش‌های مختلف به خدمت گرفته می‌شود، با مشارکت بخش‌های گوناگون و متناسب با قابلیت‌های کشور در اطلس جغرافیایی ایران به اجرا درآمده است.
تحقق این اهداف، مهم‌ترین مأموریت سازمان و ترازوی سنجشی است که در پایان راه، ایران را به‌عنوان یکی از قطب‌های سازنده نیروگاه‌های اتمی در جهان معرفی می‌کند. طراحی و اجرای «سیاست نوآوری و در‌های باز» نیز در همین راستا و با تمرکز بر زدودن وجه امنیتی ماهیت فعالیت هسته‌ای کشور در دستورکار قرار گرفته است. سیاست «امنیتی‌سازی» موتور محرکه‌ای برای جلوگیری از پیشرفت این صنعت بوده که از منظری قابل تأمل‌تر، ایران را با موج تخریب روبه‌رو ساخته است به‌نحوی که سعی دارند مسیر روشن و صلح‌آمیز آن را با حربه تحریم و ترور، تیره و تار سازند.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران توانسته زیر سایه تلاش و دانش بومی دانشمندان خود، پاسخگوی نیاز‌هایی باشد که دشمنان با تلاش برای تخریب، تحریم و منزوی‌سازی ایران نتوانسته‌اند راهی برای بی‌پاسخ گذاشتن آن‌ها بیابند. تازه‌ترین نشانه این مهم را می‌توان در همین روز‌ها در ایران دید. سازمان انرژی اتمی در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای، میزبان شمار زیادی از دانشمندان خارجی از نقاط مختلف جهان و بیش از ۵۰۰ نفر از اساتید دانشگاه‌های کشور است. برگزاری این نشست همزمان با حضور آقای «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فرصتی است تا انباشت سوء نگرش‌هایی که در پی سیاست‌های ظالمانه غرب، تحریم‌های ظالمانه‌ای را به کشور تحمیل کرده، با فروپاشی روبه‌رو سازد و زمینه را برای تبادل‌نظر درباره مسائل اختلافی ایران و آژانس فراهم سازد.
بی‌گمان از خوان گسترده توسعه صنعت هسته‌ای ایران، کشور‌های جهان نیز منافع خویش را خواهند جست، اما سهم و نصیب شهروند ایرانی فراتر از دیگران است. در صحنه اروپا و غرب، تبدیل ایران به یکی از قطب‌های هسته‌ای خاورمیانه، راه سرمایه‌گذاران پرشماری را به بازار و میادین انرژی خواهد گشود، اما در داخل ایران، این دستاورد‌ها می‌تواند تأمین‌کننده نیاز‌های پایه و حیاتی همه اقشار و سطوح جامعه باشد. چنانکه دانشمندان برای تداوم و توسعه ابعاد پیشرفت‌های فناورانه، راه هموار و روشنی درپیش دارند، مردم هم زیر سایه دستاورد‌های بومی دانشمندان جوان کشور به زندگی لبخند خواهند زد و هزاران دانشجو و نخبه ایرانی که دشمنان سعی داشتند، آن‌ها را در حصار محرومیت علمی نگه دارند به سوی افق‌ها و فضا‌های جدید خیز خواهند برداشت.